İçme Suyundaki Bakır: Kaynakları, Riskleri ve Giderme Yöntemleri

Bakırın Suya Etkileri ve Giderme Yöntemleri

Bakır, kırmızımsı altın rengi ve yüksek işlenebilirliği ile bilinen, dünyanın kabuğunda doğal olarak bulunan bir metaldir. Su, toprak, kaya, bitki ve hayvanlarda bulunabilse de, en yaygın olarak elektrik kabloları, sıhhi tesisat malzemeleri ve 1982'den önce üretilmiş madeni paralar aracılığıyla tanıyoruz. Ayrıca bakır, enerji üretimi, sinir sistemi sağlığı ve bağışıklık sistemi desteği açısından insan vücudu için de gereklidir. Günlük beslenme ile önerilen 0.9 mg bakır ihtiyacı kolayca karşılanabilir. Ancak, aşırı miktarda bakır sağlık sorunlarına ve evinizde su kalitesiyle ilgili problemlere yol açabilir. İşte su kaynaklarındaki bakır kirliliği ile ilgili sıkça sorulan soruların yanıtları.

Bakır İçme Suyuna Nasıl Karışır?

Bakır, özellikle eski borular, musluklar ve tesisat armatürlerinin korozyonu nedeniyle içme suyuna karışabilir. Su, zamanla borulardan bakırı aşındırarak çözündürür ve suya karışmasına neden olur. Asidik veya yumuşak su, kalıntı klor ve sıcak su, bu korozyonu hızlandırarak yeni borularda bile bakırın suya geçmesine neden olabilir. Özellikle uzun süre kullanılmayan borularda su bekledikçe bakır çözünerek suya yoğun şekilde karışır.

Eğer bir kuyu sistemine sahipseniz, bakır, yeraltı suyunu kirleterek içme suyuna karışabilir. Ancak bu durum, boru korozyonuna kıyasla daha nadir görülür. Maden çıkarma, tarım faaliyetleri ve endüstriyel işlemler, bakırın yeraltı sularına karışmasına neden olabilir. Örneğin, tarımda kullanılan pestisitler ve su rezervuarlarında yosun kontrolü için kullanılan bakır bileşikleri, yağmur ve sulama ile yeraltı suyuna karışabilir.

Neden Su Borularında Bakır Kullanılır?

Bakır, antibakteriyel özellikleri, paslanmaz yapısı ve dayanıklılığı nedeniyle sıhhi tesisatta uzun yıllardır kullanılmaktadır. Kurşun boruların sağlık tehlikeleri nedeniyle yasaklanmasının ardından, sert borular için standart malzeme bakır olmuştur. Ancak günümüzde plastik PEX borular, daha düşük maliyetleri, aşırı sıcaklıklara dayanıklılıkları ve kolay kurulumları nedeniyle giderek daha popüler hale gelmektedir.

İçme Suyunda Güvenli Bakır Seviyeleri Nedir?

Çevre Koruma Ajansı'na (EPA) göre içme suyundaki güvenli bakır seviyesi, 1.3 mg/L (ppm) veya daha az olarak belirlenmiştir. 1991 yılında yürürlüğe giren Kurşun ve Bakır Yönetmeliği, belediye su sistemlerinin sudaki bakır ve kurşun seviyelerini düzenli olarak test etmesini zorunlu kılar. Eğer bir su örneğinin %10’undan fazlası 1.3 ppm'den yüksek bakır içeriyorsa, belediyeler suyu arıtmak için gerekli önlemleri almak zorundadır.

Bakır Zehirlenmesinin Belirtileri

Yüksek miktarda bakır tüketildiğinde, bakır toksisitesi olarak bilinen sağlık sorunları ortaya çıkabilir. Belirtileri şunlardır:

• İshal

• Kusma

• Ateş ve titreme

• Kas zayıflığı veya kasılmalar

• Sarılık

• Böbrek hasarı

Evde Suda Bakır Kirliliği Nasıl Anlaşılır?

Eğer içme suyunuz bakır içeriyorsa, bunu şu belirtilerden anlayabilirsiniz:

• Lavabo, duş, musluklar ve borularda mavi-yeşil lekeler

• Metalimsi ve acımsı su tadı

Suda Bakır Nasıl Test Edilir?

Bakır seviyelerini test etmek için devlet onaylı bir laboratuvara su örneği gönderebilir veya evde test kitleri kullanabilirsiniz. Laboratuvar testleri daha güvenilir sonuçlar verirken, ev test kitleri suyunuzda kabaca bir fikir edinmenize yardımcı olur. Eğer belediye suyu kullanıyorsanız, belediyenizden su testi sonuçlarını talep edebilirsiniz.

Suyunuzdan Bakır Nasıl Giderilir?

Bakır, ters ozmoz (RO), damıtma ve iyon değişimi gibi yöntemlerle sudan arıtılabilir. Ancak, bakırın büyük çoğunluğu borulardan suya karıştığı için tüm evi kapsayan bir filtre yeterli olmayacaktır. Su borulardan geçtikten sonra arıtma sağlayan noktasal kullanım sistemleri kurulmalıdır.

1. Ters Ozmoz (RO) Sistemi

Ters ozmoz, suyu yarı geçirgen bir membran ile filtreleyerek bakır ve diğer kirleticileri giderir. RO sistemleri genellikle %97-98 oranında bakırı sudan uzaklaştırır.

2. Damıtma

Damıtma, suyu buharlaştırarak ve tekrar yoğunlaştırarak kirleticileri ayırır. Bu yöntem neredeyse tüm safsızlıkları giderir, ancak yavaş çalışması nedeniyle pratik olmayabilir.

3. İyon Değişim Yöntemi

İyon değişim sürecinde, su reçine yataklarından geçerken bakır iyonları zararsız iyonlarla değiştirilir. Su yumuşatıcılar ve deiyonize sistemler, bakır gibi metallerin sudan uzaklaştırılmasında etkilidir.

Bakır Riskini Azaltma Yöntemleri

• Sistemlerinizi düzenli olarak durulamak: Su muslukta uzun süre beklediyse, musluğu 30 saniye kadar akıtarak borulardaki bakırın temizlenmesini sağlayabilirsiniz.

• Sadece soğuk su kullanın: Sıcak su, bakır çözünmesini artırarak daha yüksek bakır seviyelerine yol açabilir.

Bakırın Havuz Sularına Etkisi

Bakır, havuz yüzeylerinde ve yüzücülerin kıyafetlerinde, saçlarında ve tırnaklarında lekelenmelere neden olabilir. Eğer havuz suyunuz yüzmeden sonra yeşilimsi bir renk bırakıyorsa, bunun sebebi genellikle sudaki çözünmüş bakırdır. Bakır seviyesi 1.0 ppm altında tutulmalıdır.

Bakır Su Şişeleri Güvenli mi?

Son yıllarda, bakır su şişeleri popüler hale gelmiştir. Ayurvedik uygulamalar, bakır su şişelerinin bağışıklık sistemini desteklediğini iddia etse de, bu iddiaları destekleyen bilimsel bir çalışma bulunmamaktadır. Ayrıca, fazla bakır tüketimi mide rahatsızlıklarına yol açabilir. Bu yüzden, kullanım öncesi doktorunuza danışmanız önerilir.