Pompaların Negatif Emiş Koşullarında Kullanımı ve Kavitasyon Önlemleri

Maksimum Emiş Derinliğinin Tespiti (Z1)

Pompayı kavitasyondan korumak için gerekli olan maksimum emiş derinliği (Z1) aşağıdaki formül ile hesaplanır:

Z1 = Pb – NPSH gerekli – Hr – pV

• Pb: Barometrik basınç (mSS). Deniz seviyesinden yukarı çıktıkça azalır. (Bkz. Tablo 2)

• Hr: Pompa emiş hattındaki toplam iletim kayıpları (mSS).

• pV: Buhar basıncı (mSS). Su sıcaklığına bağlı olarak değişir. (Bkz. Tablo 1)

• NPSH gerekli: Pompanın öngörülen çalışma koşullarındaki net pozitif emme basıncı.

Buhar Basıncı Tablosu - Tablo 1

(Buhar basıncının su sıcaklığına göre değişimi verilmelidir.)

Atmosferik Basıncın Yüksekliğe Göre Değişim Tablosu - Tablo 2

(Barometrik basıncın deniz seviyesine göre değişimini gösteren tablo verilmelidir.)

Örnek: Net Emiş Derinliğinin Hesabı

Verilen değerler:

• Q: 13 m³/h

• NPSH: 4 mSS

• Pb: 10,13 mSS

• Hr: 2 mSS (Yaklaşık olarak kabul edilmiştir.)

Farklı su sıcaklıkları için hesaplama:

• T = 20°C, Pv = 0,22 mSS

  • Z1 = 10,13 - 4 - 2 - 0,22 = 3,91 m

• T = 50°C, Pv = 1,147 mSS

  • Z1 = 10,13 - 4 - 2 - 1,147 = 2,98 m

• T = 80°C, Pv = 4,67 mSS

  • Z1 = 10,13 - 4 - 2 - 4,67 = -0,54 m

Not: Net emme derinliği belirlenirken emniyet payı olarak (-0,5 m) almak uygundur.

Negatif Emiş Koşullarında Kavitasyon Oluşmaması İçin Alınması Gereken Önlemler

1. Pompanın konumu: Pompa, emme yapılacak su deposunun hemen üzerine monte edilmeli ve tek dirsek ile bağlanmalıdır. (Emiş hattı minimum uzunlukta olmalıdır.)

2. Emiş hattındaki su hızı: Maksimum pompa debisine göre 1,5 m/s'yi aşmamalıdır. Pompa emme hattının çapı, maksimum debi ve su hızı dikkate alınarak belirlenmelidir.

3. Düz hat tasarımı: Emiş hattı olabildiğince düz olmalı, filtre, pislik tutucu gibi ek kayıp yaratabilecek armatürlerden kaçınılmalıdır.

4. Hesaplanan Z1 değerine uyum: Emiş derinliği, hesaplanan Z1 değerini geçmemelidir. Aksi halde pompa kavitasyona uğrar.

5. Su sıcaklığının etkisi: Su sıcaklığı arttıkça buharlaşma kayıpları artar ve pompanın emme yapabileceği net yükseklik düşer. (Bkz. örnek hesaplama.)

6. Yükseklik ve atmosferik basınç: Deniz seviyesinden yüksek alanlarda atmosferik basınç azaldığından, hesaplamalarda Pb değeri uygun şekilde güncellenmelidir. Kabaca -0,5 mSS daha düşük hesaplama yapmak gerekir.