TS EN 12845 Standardına Göre Yangın Pompalarının Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırma Kriterleri

TS EN 12845 Standardına Göre Yangın Pompalarının Negatif Emiş Koşullarında Çalıştırma Kriterleri

Yangın riski yüksek olan otopark, antrepo, fabrika, akaryakıt istasyonu gibi işletmelerde, yangınla mücadele kapsamında hidrant ve sprinkler tesisatı kurulması gerekmektedir. Bu tür sistemler için büyük miktarda (100 m³’ü aşan) suyun sürekli hazır bulundurulması şarttır. Büyükşehirlerde alanın sınırlı olması nedeniyle, su stoğu genellikle yer altı su depoları ile sağlanmaktadır.

TS EN 12845 standardına göre, yeraltından emiş (negatif emiş) koşulları söz konusu olduğunda, türbin tipi pompa veya yatay milli santrifüj pompa kullanımı önerilmektedir. Ancak türbin tipi pompalar, maliyetli olmasının yanı sıra bakım ve onarım açısından dezavantajlıdır. Buna karşılık, yatay milli santrifüj pompalar geri çekmeli tip (back pull-out) tasarımı sayesinde tesisat bağlantılarını sökmeden pompa çarkına erişim imkânı sunar ve bakım kolaylığı sağlar. Bölünebilir gövdeli pompalar ise üst gövdelerinin alt gövdeden ayrılması ile benzer bir kolaylık sunmaktadır.

Eğer yatay santrifüj pompalar yer altından emiş yapacak şekilde konumlandırılacaksa, yer üstü emiş koşullarına kıyasla ek olarak bir çalıştırma tankının sisteme dahil edilmesi gerekmektedir.

Çalıştırma Tanklarının Önemi ve Kullanımı

Binanın yangın riskine bağlı olarak, her bir pompa için en az 100 ile 500 litre hacimli çalıştırma tankları tesis edilmelidir. Bu tanklar (Bkz. Şekil A, B, 3 numaralı parça), pompa emiş hattı seviyesinin üzerinde bir noktada konumlandırılır. Çalıştırma tankları, pompa basma hattı ve şehir şebeke hattından beslenir ve su seviyesi belirli bir oranın altına düştüğünde sesli ve ışıklı alarm ile uyarı verir. Tankların alt kısmından alınan bir hat doğrudan pompa emiş hattına bağlanarak, sistemin hava yapmasını engeller ve pompanın yangın anında sorunsuz çalışmasını sağlar.

Negatif emiş koşullarında çalışacak her bir pompa için çalıştırma tankı kullanımı, pompa emiş hattının susuz kalmasını önleyerek yangın güvenliğini artırmaktadır.

Negatif Emiş Koşullarında Yangın Pompası Tesisatı İçin Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Ana, yedek ve jokey pompalarının emiş hatları birbirinden bağımsız olarak bağlanmalıdır.

• Pompalar ideal olarak, doğrudan su deposu üzerine monte edilmelidir. Emiş hattı en kısa ve mümkünse tek bir dirsek ile bağlanmalıdır.

• Emiş hattında, çapı pompa çapından en az iki kat büyük olan eksantrik emiş kiti kullanılmalıdır.

• Pompa emiş hattının çapı en az DN80 olmalı ve maksimum debide su hızı 1.5 m/s’yi aşmamalıdır.

• Pompa emiş hattının çapı belirlenirken, düz boru ve bağlantı kayıpları, tesisin deniz seviyesinden yüksekliği, maksimum su sıcaklığına bağlı buharlaşma kayıpları ve pompanın maksimum debideki NPSH değeri dikkate alınarak emiş derinliği hesaplanmalıdır. (Pompa emiş derinliği, pompa emiş ekseni baz alındığında 3.2 metreyi aşmamalıdır.)

• Pompa gücü, belirlenen pompa hidrolik eğrisinin maksimum kapasitesi dikkate alınarak tesis edilmelidir.